TÜRK HUKUKUNDA FUTBOLCUNUN PROFESYONEL SÖZLEŞMESİNİ FESİH HAKKI

1-PROFESYONEL FUTBOLCU

            Türkiye Futbol Federasyonu Profesyonel Futbolcuların Statüsü ve Transferleri Talimatının 3. maddesinde profesyonel futbolcuyu "Bir kulüple yazılı sözleşme yapmış olan ve kendisine futbol faaliyetleri kapsamında yaptığı harcamalardan daha fazla miktarda ödeme yapılan futbolcudur." şeklinde tanımlamıştır. Eğer sporcunun asıl niyeti spor yaparken para kazanmak ise geniş anlamda bu sporcuya profesyonel sporcu denmektedir.

2-PROFESYONEL FUTBOLCU SÖZLŞEMESİ

            Profesyonel futbolcu ile kulüp arasındaki hukuki ilişki, profesyonel futbolcu sözleşmesine dayanmaktadır. Sözleşmenin tarafları olan kulüpler ile futbolcular arasında karşılıklı ve uygun irade beyanlarının oluşması sonucunda profesyonel futbolcu sözleşmesi doğmaktadır. Bu çerçevede taraflar hem birtakım haklara sahip olmakta hem de birtakım borçlar altına girmektedirler. En geniş anlamda profesyonel futbolcu sözleşmesi, profesyonel futbolcu ile kulüpler arasında imzalanan ve sözleşmenin taraflarına karşılıklı olarak hak ve yükümlülükler getiren rızai sözleşmedir. (Baştürk, F.: İş Hukukunda Profesyonel Futbolcu, İstanbul 2007, s. 10.)

            Profesyonel futbolcu sözleşmesi profesyonel futbolcular ve kulüpler ya da her iki tarafın lisanslı temsilcileri tarafından akdedilen ve belirli bir ücret karşılığında futbol faaliyetinin icrasını konu alan bir iş sözleşmesidir. Sporcular hakkındaki işler ve iş ilişkileri iş kanununda kapsam dışında bırakıldığından 4857 sayılı İş Kanunu hükümleri profesyonel futbolcular hakkında uygulanmaz (İş Kanunu m.4/I,g) Profesyonel futbolcular hakkında İş Kanunu hükümlerinin uygulanmayacak olması futbolcu ile kulüp arasındaki ilişkinin niteliğini iş ilişkisi olmaktan çıkarmaz. İş Kanunu kapsamı dışında bırakılan profesyonel futbolcuların iş ilişkilerine öncelikle Türk Borçlar Kanunu’nun hizmet sözleşmesine ilişkin hükümleri; burada düzenlenmeyen konularda Türk Medeni Kanunu (TMK) ve Türk Borçlar Kanunu’nun genel nitelikli hükümleri, uygun düştüğü ölçüde uygulanır. Profesyonel futbolcu sözleşmesinin unsurları; futbol faaliyetine katılma, bağımlılık, ücret ve süreklilik olup bu hususlar futbolun kendine özgü yapısı, talimatları ve kuralları çerçevesinde değerlendirilmektedir.

3-FUTBOLCUNUN FESİH HAKKI

            Futbolcunun fesih hakkını Türk Hukuku yönünden fesih hakkı ve Uluslararası Hukuk yönünden fesih hakkı olmak üzere iki ayrı başlıkta değerlendirmek gerekmektedir. Biz çalışmamızda Türk Hukuku yönünden fesih hakkını değerlendireceğiz.

            Türk Hukukunda Futbolcunun Fesih Hakkı

            Futbolcunun fesih hakkı Türkiye Futbol Federasyonu Profesyonel Futbolcuların Statüsü ve Transferleri Talimatı madde 28'de düzenlenmiştir. Hukuk sistemimizde profesyonel futbolcu ayrıca Türk Borçlar Kanunu’nda ve Türk Medeni Kanun’da yer alan haklı fesih nedenlerine de dayanabilmektedir.

            a-Ücretin Ödenmemesi

            Ücret; sözleşmede taraflarca belirlenen ve sözleşmenin asli unsuru olan tutardır. Türkiye Futbol Federasyonu Profesyonel Futbolcuların Statüsü ve Transferleri Talimatı gereğince bu tutar aylık asgari ücret tutarının altında olamaz. Türkiye Futbol Federasyonu tarafında hazırlanan matbu profesyonel futbolcu sözleşmesinde ücret iki kısımda düzenlendiği görülmektedir. Bunlardan ilki net aylık ücret olup, ikincisi peşinat ücreti, imza ücreti, konaklama giderleri, uçak biletleri gibi kapsamı daha da genişletilebilecek diğer ücretler olarak adlandırılmıştır. Türkiye Futbol Federasyonu Profesyonel Futbolcuların Statüsü ve Transferleri Talimatının 28/1 maddesinde ücretin ödenmemesi halinde futbolcuya sözleşme feshetme hakkı tanınmıştır ve bu hakkın nasıl kullanılacağı düzenlenmiştir.  

            Futbolcunun ücretlerini ödememesi halinde; futbolcu sözleşmesini feshetmek arzusunda ise, kulübüne ve bilgi için TFF’ye noterden keşide edeceği bir ihtarname ile ücretinin 30 gün içerisinde ödenmesini bildirmek zorundadır. Kulüp, söz konusu mehile rağmen ücreti ödemediği takdirde, futbolcu mehilin sona ermesinden itibaren ancak 7 gün içinde sözleşmesini feshedebilir. 7 günlük süre hak düşürücü süredir. Sözleşmenin zayıf tarafı olan futbolcunun ödenmeyen maaşına karşılık yeniden 30 günlük mehil süresi vermesi ve 7 günlük hak düşürücü sürede sözleşmesini feshetmek zorunda olması doktrinde tartışmalı olsa da federasyon bu düzenleme ile sözleşme ilişkisinin mümkün olduğunca ayakta kalmasını amaçlamaktadır.

            b-Ücret Dışında Edimlerin Yerine Getirilmemesi

            Taraflar arasında düzenlenen hizmet sözleşmesinde kulüplerin ücret ödeme edimi dışında bir takım farklı edimler de üstlenebileceği düzenlenmiştir. Türkiye Futbol Federasyonu Profesyonel Futbolcuların Statüsü ve Transferleri Talimatının 28/2 maddesinde kulüp sözleşmeden kaynaklanan diğer edimlerini yerine getirmemesi halinde  futbolcuya sözleşme feshetme hakkı tanınmıştır ve bu hakkın nasıl kullanılacağı düzenlenmiştir.

            Kulüp sözleşmeden kaynaklanan diğer edimlerini yerine getirmemesi halinde, futbolcu sözleşmesini feshetmek arzusunda ise, kulübe noterden keşide edeceği bir ihtarname ile söz konusu ihlalin 30 günden az olmamak kaydıyla uygun bir süre içerisinde ortadan kaldırılmasını veya edimlerini yerine getirmesini bildirmek zorundadır. Kulüp, söz konusu mehile rağmen edimlerini yerine getirmez ve ihlalin ortadan kaldırılmasını sağlamaz ise futbolcu mehilin sona ermesinden itibaren ancak 7 gün içinde sözleşmesini feshedebilir. Yine 7 günlük süre hak düşürücü süredir.

            Türkiye Futbol Federasyonu Uyuşmazlık Çözüm Kurulu emsal karalarında (UÇK, 04.03.2016, E. 2015/161., K. 2016/120) ilgili düzenlemenin sözleşmede bulunan edimlerle sınırlı olmadığına ve kanunlar ve Türkiye Futbol Federasyonu talimatlarında ayrıca düzenlenen edimleri kapsadığına da hükmetmiştir.

            Türkiye Futbol Federasyonu Profesyonel Futbolcuların Statüsü ve Transferleri Talimatı 24. Maddesi gereğince kulüpler, profesyonel futbolcu sözleşmesinin kendilerine yükledikleri edimlerin yanı sıra;

a) Futbolcuların eğitimi ve sağlığı için uzman teknik adam ve sağlık personelini temin etmek,

b) Futbol faaliyetlerinin gerektirdiği spor malzemelerini temin etmek,

c) Kulüpler sezonun başlamasından en geç bir hafta önce, bir sonraki sezon uygulayacakları iç yönetmeliklerini ve/veya disiplin talimatlarını TFF’ye göndermek zorundadırlar. Kulüpler TFF’ye tescil ettirdikleri ve uygulayacakları iç yönetmeliklerini ve/veya disiplin talimatlarını imza karşılığında futbolcuya teslim veya noter aracılığı ile tebliğ etmek,

e) Kadro dışı bıraktıkları futbolculara, antrenman yapabilmeleri için en az bir antrenör nezaretinde hakkın kötüye kullanılması teşkil etmeyecek şekilde saha tahsis etmek ve antrenman koşullarını noter aracılığı ile futbolculara tebliğ etmek,

f) Kulüpler, profesyonel futbolcularını yurt içinde ve dışında yapacakları maçlarda, antrenmanlarda, antrenmanlara gidiş ve gelişlerde, taşıt vasıtalarında meydana gelmesi muhtemel kazalar ve sakatlıklar için kısmi ve daimî maluliyet ve ölüm hallerine karşı TFF tarafından belirlenmiş özel sigorta şirketlerine sigorta ettirmek ve gerçekleşen rizikoyu beş günlük süre içerisinde özel sigorta şirketine bildirmek,

... gibi edimler yüklenmektedirler. Futbolcu, kulübünü ilgili yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde Türkiye Futbol Federasyonu Profesyonel Futbolcuların Statüsü ve Transferleri Talimatının 28/2 maddesi gereğince sözleşmesini feshetme hakkına sahiptir.

            c- Sportif Nedenlerle Fesih Hakkı

            Sportif nedenlerle fesih hakkı Türkiye Futbol Federasyonu Profesyonel Futbolcuların Statüsü ve Transferleri Talimatının 28/5 maddesiyle düzenlenmiştir.

            İlgili düzenleme "23 yaş üstü bir profesyonel futbolcu, sezon sonunda, kulübünün oynadığı resmi müsabakaların % 10’undan daha azında görevlendirildiği takdirde sözleşmesini sportif haklı sebeple feshetme hakkına sahip olabilir. Böyle bir fesih, futbolcunun durumu ve somut olayın şartları göz önüne alınarak değerlendirilir." şeklindedir. Düzenlemede yer alan futbolcunun durumu, somut olayın şartları ifadesi çok muğlak ifade olup öğretide fesih değerlendirilirken futbolcunun takım içindeki görevi, yaşı, kariyeri dikkate alınması gerektiği belirtilmiştir. Öğretide ve Türkiye Futbol Federasyonu Uyuşmazlık Çözüm Kurulu emsal karalarında ilgili muğlaklığın giderildiği söylenmez. Feshinin haksız olması halinde futbolcunun belirli sürelerde futbol müsabakalarından men cezası ve yüksek miktarlarda para cezası alabileceği düşünüldüğünde ilgili hakkın çok dikkatli bir şekilde kullanılması gerekmektedir.

            Sportif nedenlerle fesih hakkı ilgili talimatın 28/6 maddesinde hakkın futbolcunun kulübünün ilgili sezondaki son müsabakasından itibaren 15 gün içinde kullanması gerektiğini düzenlemiştir.

4-FESİH USULÜ

            İlgili düzenlemelerde yer alan usullere ek olarak Türkiye Futbol Federasyonu Profesyonel Futbolcuların Statüsü ve Transferleri Talimatı’nın 29. maddesiyle fesih usulü düzenlenmiştir. Düzenlemeye göre fesih hakkını kullanmak isteyen futbolcu, fesih açıklamasını noter kanalıyla bir ihbarname keşide etmek suretiyle gerçekleştirmeli ve bu ihbarnamenin bir suretini bilgi için TFF’ye göndermelidir.

            TFF, anılan ihbarnamelerin suretlerini tebellüğ ettiğinde feshi kayıtlarına işler ve bu işlemi taraflara bildirir. Feshin gerçekleşmesi halinde futbolcu, transfer olacağı kulübün feshin hukuki ve sportif cezai sonuçlarından müteselsilen sorumlu olduğunu kabul ettiğini belirten taahhütnameyi imzalaması halinde transferi gerçekleşir.

KAYNAKÇA

-Türkiye Futbol Federasyonu Profesyonel Futbolcuların Statüsü ve Transferleri Talimatı (AĞUSTOS 2016)

-KIZILKAYA Yakup,  Profesyonel Futbolcunun iş İlişkisinin Sona Ermesi, (Yüksek Lisans Tezi), Bursa:Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019.

-AKSOY Onur, Profesyonel Futbolcunun İş Sözleşmesi, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul:Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010.

-AYDIN Ufuk, “Toplu İş Hukuku ve Profesyonel Futbolcular”, Av. Kısmet Erkiner Armağanı

-Spor Hukuku Yazıları, İstanbul: İstanbul Barosu Yayınları, 2014.

-AYDOS Oğuz Sadık, “Sporcu Sözleşmesinin Feshi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 63. Cilt, 3. Sayı, Ankara, 2013.

-OĞUZMAN M. Kemal, ÖZ M. Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C.I, 16.B, İstanbul:Vedat Kitapçılık, 2018.

-NARMANLIOĞLU Ünal, İş Hukuku Ferdi İş İlişkileri, 5.B, İstanbul: Beta Yayınları, 2014.

-PETEK Hasan, Profesyonel Futbolcu Sözleşmesi, Ankara: Yetkin Yayınları, 2002.